Auteur: Marjan en Carry

Je ziet wel eens van die filmpjes van verkeer van bovenaf, waarin alles en iedereen door elkaar heen krioelt zonder dat het fout gaat. Als je het zo ziet, lijkt het bijzonder. Als je er midden in zit is het meer een wonder. Vandaag reden we het laatste stuk terug naar Makassar. Het werd steeds drukker op de weg, tot het verkeer een grote krioelende stroom was. Het is echt net water, iedereen zoekt een gaatje om door te stromen. Het maakt niet uit of je links of rechts inhaalt, zo lang je maar in beweging blijft. Wat er achter je gebeurt maakt ook niet uit, want de blik is voorwaarts gericht. En da’s nodig ook, want er gebeurt genoeg. Het wemelt van de lichtblauwe busjes. Daar moet je mee opletten, dat is het openbaar vervoer. Dat betekent dat ze op elk willekeurig moment naar links kunnen gaan om te stoppen en een passagier in of uit te laten. Dan is er invoegend verkeer. We hebben geen idee wie er voorrang heeft en we betwijfelen of er iemand is die dat wel weet. Als een auto wil invoegen of afslaan, steekt hij gewoon zijn neus in de gewenste richting en dan buigt het overige verkeer eerst voor langs en vanaf een zeker moment achterlangs. Dat zo’n buitenlander dat niet meteen snapt en op de rem gaat, bevordert de doorstroming niet. Ook brommers die vanaf de stoep invoegen kijken niet achteruit, maar beginnen gewoon langzaam te rijden. Terwijl ze optrekken rijdt iedereen om ze heen en ze voegen zich langzaam in. En gelijk hebben ze, want wachten op een gaatje om in te voegen duurt ten minste een eeuw. En dan is er nog de handel op de stoep, waarvoor elke rijdende voorbijganger zo maar ineens kan stoppen. Of de uitgang van een moskee of kerk met ineens heel veel brommertjes.

Op zondagmorgen op de fiets in de file. Dan klopt er een straatschoffie met guitige ogen, een jaar of 15, op mijn arm. Hij kijkt me aan en zegt ‘money, money’ en begint tegelijkertijd mijn tassen te onderzoeken. Het verkeer komt weer in beweging en ik rij 10 meter door en sta weer stil. Hetzelfde jochie tikt weer op mijn arm. Ik kijk hem lachend aan met een blik dat hij van mijn spullen af moet blijven. Ik krijg een blik terug van herkenning. Lachend steekt hij z’n hand op voor een high five. Klets. Die heb ik lekker geraakt, denk ik. Het jochie steekt nogmaals zijn hand op, bedenkt zich en loopt lachend weg. Ik rij lachend door.

De afgelopen weken heb ik wel wat geleerd. De beste manier om hier doorheen te fietsen is gewoon met een grote grijns met de stroom meebewegen en je vooral geen zorgen maken. Als er wordt getoeterd, zal het wel zijn omdat ze een fietser bijzonder vinden en anders weet ik het ook niet. Voor me zie ik Carry boven iedereen uitsteken en ik hoop dat we de goede weg hebben, maar och, iedereen gaat deze kant uit, dus het zal wel.

We zaten op de veranda van de wisma te wachten op het avondeten, tenminste dat dachten we. Maar dat hadden we niet helemaal goed begrepen. De dochter des huizes vertelde dat we waren uitgenodigd voor de bruiloft van de zoon. Zelfs in onze toeristenoutfit waren we welkom. We mochten meerijden met de vader van de bruidegom. Ter plaatse bleek dat dit nog niet de bruiloft was maar de ‘vrijgezellenavond’ waar alle familieleden kwamen eten. Wij waren ere-gasten en werden verzocht ons te goed te doen aan al het lekkers. Natuurlijk werden er veel foto’s van ons met iedereen gemaakt. De zoon des huizes was traditioneel en erg mooi aangekleed met veel rood en goud. Gaaf om erbij te zijn, maar tegelijkertijd ook een beetje ongemakkelijk, want uiteindelijk snapten we niets van hetgeen er gebeurde of van wat er van ons werd verwacht.

Vandaag weer lekker gefietst. Eerst een aantal pittige hellingen, daarna een vlak stuk door een dal. Zelfs wind mee, wat een feest. En steeds weer waanzinnig mooie uitzichten. Dat werd nog beter toen we park Bantimurung binnen fietsten. Geen apen gezien, alleen een bordje dat we ze niet mogen voeren. Maar de natuur was fantastisch, uitbundig groen en groot en hoog. De weg was smal, tussen de rotsen door. Het was af en toe druk met auto’s, in van die lange rijen achter de langzaamste vrachtwagen. Als die auto’s dan gaan inhalen, voel je je als fietser toch wel een kleintje. 

Het park Batimurung heeft een officieel bezoekersdeel. Dit is een aantal jaren geleden aangelegd, dus nu op een aantal plaatsen al weer half vergaan. We zitten in een dependance van het nieuwe hotel. Daar hadden we wel wat hulp bij nodig. Eerst zei het hotel dat er geen plaats was. Toen ging een local zich er mee bemoeien en bleek er toch plek in de dependance. Ook het park zelf binnenkomen vereiste wat hulp om de wel bizar hoge entree voor buitenlanders te omzeilen. Bezoekers komen naar het park om zijn druipsteengrotten en watervallen. Van de watervallen hebben ze een soort van super openluchtzwembad gemaakt. Van de vlinders waar het park beroemd mee is geworden zijn inmiddels 150 van de 230 soorten verdwenen, maar je kunt ze nog wel opgeprikt en wel kopen.

Ondertussen zitten we achter onze kamer op het terras en luisteren we naar de krekels en zingende studenten, die een beschaafd feestje bouwen. De studenten komen allemaal van Ambon en studeren in Makassar. Engels spreken ze bijna niet. Een gesprek leidt dan ook tot veel hilariteit en gelach.

Een selfie bij vertrek, daar zijn we inmiddels aan gewend, maar een compleet defilé was toch een verrassing. De vierdaagse, of iets vergelijkbaars, kwam langs ons hotel. Met een vergrlijkbare opkomst als de avondvierdaagse bij ons. Het waren er duizenden in alle leeftijden.Wat een pret. Het was maar goed dat we de fiets al klaar hadden staan, anders waren we op het balkon gaan staan zwaaien. Het effect van onze aanwezigheid blijft waanzinnig. Dan zegt een van die kleintjes ‘good morning’. Zeg je ‘good morning’ terug. Komt er prompt een koor van wel 20 scholieren die tegelijk ‘good morning’ roepen. Of zo’n hele groep pubers die spontaan begint te zwaaien en te giechelen als ze je zien. Je kan niet anders dan je dag stralend beginnen.

Het was een mooie fietsdag vandaag, over een relatief rustige weg. Veel groen langs de weg, en rijstvelden omzoomd door bananen en palmbomen, echt Indonesië zoals je het van de plaatjes kent. We zijn hier weer in Buginees gebied, met huizen op palen. De dorpen zien er goed verzorgd uit. Het lijkt erop dat elke dessa zijn eigen kleurcombinatie heeft afgesproken, voor de hekken, de paaltjes langs de weg en de autobanden met bloemen. Vaak is dat geel/groen, groen als kleur van de islam en goud als kleur van het paradijs, of rood/wit, de kleuren van de Indonesische vlag. Maar ook blauw/wit en blauw/oranje. Dit laatste levert, in combinatie met de Indonesische vlag, voor ons dan weer heel bekende plaatjes op. 

Het was warm, zó warm dat je zelfs blij bent met tegenwind. Dat werd dus een stop rond half 1, omdat bij 42 graden fietsen niet meer zo leuk is. We hielden halt bij een winkeltje met een soort losse veranda ervoor. Er zat één meisje. Toen kwam er een jongen bij, die wat Engels sprak en naar onze reis vroeg. Langzaamaan drupten er meer mensen binnen, en gonsde het over sepeda (fiets) en Toraja. Duidelijk is dat iedereen dat een hele afstand vindt, iets waar je sterk voor moet zijn. Dat levert een boel opgestoken duimen op. Toen wilde iedereen een foto. En daar zit je dan met je bezwete kop en natte zweetharen. Het maakt niet uit, wij worden geposeerd en zij komen een voor een tussen ons inzitten. Zeven stuks en een veelvoud aan foto’s. Het giechelend commentaar van de meiden werd enigszins vertaald, dus nu weten we het, het is Carry’s neus die grote indruk maakt. Toen Carry erna nog even wat te drinken ging halen, wilde een van de meiden nog alleen met mij op de foto. Met een voorzichtig gebaar polste ze of er een arm om me heen mocht, en ze zat letterlijk te trappelen van genoegen toen ze daar een selfie van maakte.  
Toen nog 240 hoogtemeters in de laatste 10 kilometer. Pittig. Gelukkig was de temperatuur gedaald tot 37 graden. Ons eindpunt van vandaag is een Buginese villa, met een homestay. In dit geval: een mooie kamer met een hemelbed en een planken vloer, die maakt dat wij Europeanen als olifanten klinken. Een badkamer met alleen een mandi, maar wel met warm en koud  water. Een veranda met een licht briesje, een schitterend uitzicht en een koe met alpenbel in de voortuin, die net naast de fietsen staat te scheiten. Nu alleen nog een antwoord vinden op de luxe vraag of we hier een of twee nachten blijven. 

Lekker gefietst vandaag. Lekker makkelijk, berg af. Het eerste deel nog wat omhoog met fantastisch uitzicht over de dalen langs de weg. Daarna het gebied van de Toraja uit. Prompt veel meer moskeëen, meisjes met hoofddoeken als deel van het schooluniform en geen honden meer. 

We stopten even om water te kopen en kwamen langs wat kippen die er zaten. Dat hadden we misschien beter niet kunnen doen. Twee mannen waren bezig met een schilmesje een kip te slachten. Als het bewegen wat minder werd werden ze in een bak gegooid en hup de volgende, terwijl die bak nog wat na bewoog van de laatste stuiptrekkingen. 

Dan staat er een koe aan een touw in de berm. Die schrok zo van die twee witten, dat ze niet meer wist waarheen te gaan. Uiteindelijk dook het achterstevoren het hoge talud op.  Een stukje verderop kwamen we zomaar twee Nederlandse fietsers, Saskia en André, tegen. Zij doen hetzelfde rondje als wij, maar dan tegengesteld. Grappig om even samen te praten en ervaringen te delen. Ze vertelden dat ze al vaker en ook langere tijd in Azie gefietst hebben en vonden de wegen ook wel druk hier. Natuurlijk nog even een foto met alle fietsen. 

Toen begon het grote naar beneden fietsen. Heerlijk. Af en toe een klein scherp stukje omhoog en dan weer zoef, met de benen stil. Lunch op een plek met een fantastisch panoramauitzicht. Maar wie schetst dan je verbazing als na afloop van het eten alle afval, inclusief plastic flessen, hup over de reling naar beneden gekieperd worden. 

De afdaling liep maar door. Ik zat me vooral te verbazen dat we dit ook allemaal omhoog gefietst hadden. Bij aankomst in Sengkang had Carry een hotel uitgezocht. De tip uit het boekje had 3 sterren op Google, Carry’s vondst 4 sterren. Eigenlijk hadden we al gewaarschuwd moeten zijn, de warung met 5 sterren waar we gisteren geluncht hadden, had keuze uit nasi goreng en nasi goreng en verder niets. Overigens wel lekker, maar toch. Dus nu zitten we in hotel Rahmad. In een zanderige achterafstraat, langs de buitenkeuken, door de huiskamer van de familie naar een kamer met balkon en airco en uitzicht over de rivier. Alles aftands en geimproviseerd. Een stilstaande klok, een smoezelige stekkerdoos, een kast uit de vorige eeuw.  En een bed zonder dekens, geen handdoeken en een echt lokale badkamer, dus alleen een mandi en hurktoilet, maar wel koud stromend water en de stukken zeep van de vorige gasten. 

Natuurlijk moesten we nog even met de eigenaar en zijn familie op de foto, toen we op het punt stonden van vertrek. Het ontlokte een van de vrouwen de opmerking dat Carry’s huid zo mooi is, zo blank. Ze wees naar haar armen en de zijne en vond de hare minder mooi. Tja, toch was zo naast elkaar Carry’s vel echt donkerder. Maar dat was niet wat zij zag. Langs de weg zien we ze af en toe ook, vrouwen die hun gezicht met poeder gebleekt hebben. En als ze ook nog lippenstift op hebben, zien ze er haast clownesk uit. 

De eerste 30 kilometer vanaf Siwa was de route heuvelachtig. Het wegdek was zo slecht dat de tros bananen achterop brak en we een spoor van banaantjes achter lieten. De kwaliteit van het wegdek gaf ons de vraag of er een verband is tussen de hoeveelheid asfalt en het aantal moskeëen in een streek. Meer van het een lijkt te horen bij meer van het ander. En siwa had weinig moskeëen. Misschien was dit gewoon toeval, maar wat wel zeker is, is de relatie tussen het aantal moskeëen en het aantal honden. Niet voor niets is er de term christenhond: honden zijn niet haram en worden daarom geweerd door moslims. Voor een fietser is dat helemaal niet erg. Zodra de streek christelijker wordt neemt het aantal honden toe.

Daarna vijftig kilometer vlakke weg, met de wind in de rug. Heel luxe. Grote stukken ook in de schaduw van bomen, die als een boog over de weg groeien. En dan ineens een hele rij met stalletjes met allemaal rode zakken. Er zit sagomeel in, meel van de kern van de sagopalm. We fietsen door, lang cacaoplantages. Verderop de geur van kruidnagel. Een doorkijkje naar zee. Toch een spat regen. Altijd weer het heldergroen van jonge rijst. Daar een rijtje kramen met gedroogde visjes. Op de achtergrond zijn de bergen al zichtbaar. En wij fietsen lekker door. 

Onderweg verbazen we ons regelmatig over de leeftijd van de kinderen die een brommer besturen. Lotte vertelde dat middelbare scholieren leeftijdsontheffing kunnen krijgen om met de brommer naar school te gaan, mits ze de brommer alleen daarvoor gebruiken en in uniform zijn. Aan die voorwaarden voldoen ze lang niet allemaal.

We fietsen nu uit Buginees gebied, in de richting van de Toraja. Dat betekent dat er steeds minder huizen op palen staan. Ook zien we meer kerken en zelfs af en toe een café met een Bintangreclame (de lokale Heinekendochter). Na een laatste klim en in totaal 95 kilometer bereiken we Palopo. We vinden een hotel naast de oudste moskee van Sulawesi (1604). Er is airco en er ligt een koran op het nachtkastje. Morgen houden we een rustdag en donderdag gaan we de bergen in!